Γιώργος Καλούδης
Yiorgos Kaloudis – J.S. Bach Cello Suites on the Cretan Lyra
Ο Γιώργος Καλούδης παίζει Μπαχ με κρητική λύρα
Με την είσοδο του 2018, μία από τις πιο σημαντικές και πολυαναμενόμενες δισκογραφικές κυκλοφορίες
των τελευταίων ετών κάνει την εμφάνισή της. Είναι το άλμπουμ «J.S. Bach: Cello Suites on the Cretan Lyra»,
το οποίο υπογράφει ο ταλαντούχος τσελίστας Γιώργος Καλούδης.
Ο Γιώργος Χαρωνίτης μίλησε μαζί του γι’ αυτήν την αναπάντεχη συνύπαρξη.
Tον Γιώργο Καλούδη τον έχουμε συναντήσει πολλές φορές. Είναι σταθερός συνεργάτης
του Αλκίνοου Ιωαννίδη εδώ και χρόνια, τον έχουμε ακούσει να παίζει (ιδι)όμορφη
σύγχρονη jazz με μουσικούς όπως ο David Lynch και ο Σταύρος Λάντσιας ή τις δικές του
συνθέσεις – κάποιες από τις οποίες μπορούμε να βρούμε και στους προσωπικούς του δίσκους
«Truth» και «On the Wind», που έχουν κυκλοφορήσει το 2005 και το 2009 αντιστοίχως
από την DNA Label Records.
Τώρα η ίδια εταιρεία κυκλοφορεί το διπλό «J.S. Bach: Cello Suites on the Cretan Lyra»
με τις πέντε σουίτες για βιολοντσέλο του Μπαχ παιγμένες σε κρητική λύρα –ένα όργανο
κλασικό με παράδοση χιλιάδων ετών που ο Γιώργος Καλούδης αποκαλεί «προγιαγιά» του βιολοντσέλου–,
στην οποία έχει προστεθεί μια χορδή (αυτή του χαμηλού C) για να μπορεί να παίζει τα μπάσα,
καθώς ο Μπαχ έγραψε τις σουίτες του για τετράχορδο όργανο και όχι για τρίχορδο όπως η λύρα.
Το αποτέλεσμα αυτής της ερμηνείας είναι εξίσου κλασικό σε ό,τι αφορά την αισθητική
και δεν ακούγεται καθόλου φολκλόρ, όπως θα μπορούσε να υποθέσει κάποιος. Αντίθετα
φαίνεται να πιάνει την ουσία της μουσικής του Μπαχ, καθώς ο Mischa Maisky, ένας από
τους κορυφαίους τσελίστες του καιρού μας, είπε ακούγοντας τον Γιώργο Καλούδη να παίζει:
«Είναι σαν να έχει γραφτεί για λύρα αυτό το έργο». Και τον προέτρεψε: «Οφείλεις
να το ηχογραφήσεις, διότι δεν σου ανήκει πια! Ανήκει στον κόσμο».
Πώς όμως έφτασε ο Μπαχ να συναντήσει την κρητική λύρα; Ο Γιώργος Καλούδης μας λέει:
«Σε πολλούς φάνηκε περίεργο, όμως εμένα μου βγήκε αυτή η ανάγκη επειδή ο παππούς μου
ο Κρητικός (είμαι μισός Κρητικός από τον πατέρα μου και μισός Κερκυραίος από τη μητέρα μου)
ήθελε να μάθω λύρα από μικρός, πράγμα το οποίο κι έγινε. Όμως με τράβηξε πιο πολύ
το τσέλο – και με κέρδισε ολοκληρωτικά. Πολλά χρόνια μετά, όταν άκουγα βιόλα ντα γκάμπα,
το μυαλό μου πήγαινε πιο πίσω από την Αναγέννηση και την άκουγα σαν λύρα! Το 2004,
όταν ήμουν ήδη 30 χρόνων, ανακάλυψα πως κάποιοι λυράρηδες χρησιμοποιούν
χορδές τσέλου στη λύρα και την κουρδίζουν όπως το τσέλο.
Αυτό με συγκλόνισε και συνειδητοποίησα πως όταν έπιανα λύρα είχα στα χέρια μου
ένα μικρό τσέλο, απλώς δεν πατάς τη χορδή αλλά την ακουμπάς με το νύχι. Σε μια-δυο ημέρες
ό,τι μελωδίες έπαιζα στο τσέλο άρχισα να τις παίζω στη λύρα. Φτάνοντας στον Μπαχ και
στην 1η σουίτα, ξαφνικά έγινε μέσα μου η έκρηξη ενός ηφαιστείου! Εκείνη τη στιγμή μου
ήρθε η ιδέα να φτιάξω μια τετράχορδη λύρα για να μπορώ να παίξω το έργο αυτό του Μπαχ».
Έτσι η τετράχορδη κρητική λύρα μπήκε στο οπλοστάσιο του Γιώργου Καλούδη και άρχισε
να τη χρησιμοποιεί στις δουλειές του. Όμως ο Μπαχ παρέμενε μια αυστηρά προσωπική υπόθεση.
«Από το 2004 άρχισα να μελετάω τις σουίτες για λόγους προσωπικούς, “ιαματικούς”.
Σαν να είχα βρει σε αυτήν τη μουσική ένα δικό μου ησυχαστήριο να με “καθαρίζει”
από οποιαδήποτε κούραση, στρες κ.ο.κ. Αυτή η ιστορία συνεχίστηκε για επτά χρόνια και
μόνο λίγοι φίλοι, πολύ κοντινοί μου, την ήξεραν». Ώσπου σε μια συναυλία στην Αίγινα,
με τη Μαρία Φαραντούρη, τον Αλκίνοο Ιωαννίδη και την Ντόρα Μπακοπούλου, η λύρα και ο Μπαχ
ήρθαν σε γνώση της οικογένειας Maisky – και του ίδιου του Mischa. Ακολουθώντας την
προτροπή του «ήρωά» του, από το 2011 ο Γιώργος Καλούδης άρχισε να δουλεύει στην
κατεύθυνση της ερμηνείας και της ηχογράφησης αυτού του έργου του Μπαχ για κρητική λύρα.
Έπειτα από επισταμένη μουσική έρευνα και την κατασκευή μιας δεύτερης λύρας,
ειδικά για την ηχογράφηση, με ήχο πιο κοντά σε αυτόν της βιόλα ντα γκάμπα,
το έργο ολοκληρώθηκε στις αρχές της περασμένης χρονιάς και η πρώτη του επίσημη
παρουσίαση έγινε στο Μέγαρο Μουσικής τον Μάρτιο. Έκτοτε περιμέναμε εναγωνίως
την κυκλοφορία αυτής της δουλειάς, που δεν αποτελεί απλώς ένα δισκογραφικό γεγονός,
αλλά ένα κορυφαίο πολιτισμικό event. Εκτός αυτού, ο Γιώργος Καλούδης συμμετέχει στις
φετινές εκδηλώσεις του Megaron Underground με ένα σόλο ρεσιτάλ στις 3/3, που έχει
τον εύγλωττο τίτλο «Innovating Tradition». Με δικές του συνθέσεις για τσέλο και κρητική λύρα.
Πηγή: Αθηνόραμα
